PENGENALAN KEPADA MIKROMETER

TUJUAN :

Penerangan ini adalah bertujuan untuk menerangkan mengenai mikrometer dalam bengkel supaya dapat membentuk tabiat kerja yang sempurna serta mengikut etika kerja yang betul. Bagi komponen- komponen yang memerlukan ketepatan yang tinggi / jitu, kerja- kerja pemeriksaan dan pengukuran memerlukan alat yang lebih sesuai seperti mikrometer dimana ia mempunyai ketepatan yang lebih tinggi berbanding angkup vernier.Penerangan ini menerangkan dengan lebih lanjut prinsip penggunaan mikrometer

1.0 Pengenalan mikrometer

Mikrometer  dikelaskan kepada tiga jenis berdasarkan penggunaan yang berbeza seperti :

1.    Mikrometer Luar (External micrometer)- digunakan untuk               mengukur bahagian luar benda kerja contohnya diameter luar dan   ketebalan.

2.    Mikrometer Tolok Dalam (Depth gauge micrometer)- digunakan untuk mengukur kedalaman serta ketinggian benda kerja.

3.    Mikrometer Dalam (Internal micrometer)- digunakan untuk mengukur bahagian dalam benda kerja contohnya diameter dalam.

2.0  BAHAGIAN- BAHAGIAN MIKROMETER

Gambarajah 2.0 bahagian mikrometer

i.       Frame (Bingkai)

Berbentuk separuh bulatan. Dipasang bersama spindal di sebelah kanan anvil di sebelah kiri.

ii.       Anvil (Andas)

Berfungsi sebagai satu titik  rujukan pengukuran. Ia dipasang dengan tip

tungsten karbida yang dikimpal loyangkan pada bahagian mukanya supaya

tidak haus

iii.       Spindal (Spindle)

Terdapat bebenang yang boleh berputar dengan bantuan nut yang dilekatkan pada jidal

Apabila jidal  diputar, spindal juga turut bergerak. Terdapat tip tungsten karbida yang dikimpal

loyangkan pada  permukaan ukurannya dan ia rata serta bersudut tepat dengan paksi

mikrometer.

iv.       Thimble (Jidal)

Muka lilitan pada jidal senggatkan kepada 50bahagian yang sama.Setiap bahagian bersamaan dengan  0.01mm. pergerakan jidal dikawal oleh bebenang skru yang tedapat  dalam binaa mikrometer.Satu pusingan bebenang skru adalah bersamaan dengan 0.5mm

v.       Rachet stop ( Penganjak halus)

Terletak pada bahagian hujung jidal. Fungsinya ialah untuk memastikan

ketepatan ukuran yang diperolehi dimana ia dapat mengawal dan

mengelakkan jidal daripada diputar keterlaluan.

vi.       Lock nut (nat pengunci)

Berfungsi untuk mengunci pergerakan pada bebenang mikrometer. Ini

bermakna spindal, jida dan penganjak halus tidak akan bergerak apabila

dikunci.Ini bertujuan untuk mendapatkan bacaan yang  tepat.

3.0 EXTERNAL MICROMETER

Terdapat beberapa jenis External micrometer iaitu:

a.        Mikrometer bebenang

b.        Mikrometer meja

c.        Mikrometer tiub

d.        Mikrometer hujung tajam

e.        Mikrometer bentuk v

f.         Mikrometer tolok dalam

g.        Mikrometer dalam

h.        Mikrometer jenis angkup

3.1 MIKROMETER BEBENANG

Gambarajah 3.1 mikrometer bebenang

Ia digunakan untuk mengukur atau menguji diameter pic secara terus pada bebenang luar atau ulir skru. Bahagian anvil dibuat berbentuk ‘V’ dan bahagian spindal dibuat berbentuk hujung tajam. Bacaan yang diambil adalah jarak diantara garisan- garisan pic. Biasanya micrometer jenis ini dibekalkan bersama dengan satu set anvil yang boleh ditukar- tukar bergantung kepada saiz pic bebenang yang diukur.

3.2 MIKROMETER MEJA

Gambarajah 3.2 mikrometer meja

Ia digunakan untuk membuat pemeriksaan komponen- komponen pengeluaran yang banyak (mass production) dalam julat tekanan yang sesuai dimana ia bergantung pada jenis bahan  yang diperiksa. Mikrometer ini mempunyai julat pengukuran dalam tekanan yang paling minima yang mampu mengukur saiz bahan benda kerja yang lembut seperti kertas, plastic dan sebagainya.

   3.3 MIKROMETER TIUB

Gambarajah 3.3 mikrometer tiub

Mikrometer jenis ini sangat sesuai untuk mengukur ketebalan tiub.

     3.4 MIKROMETER HUJUNG TAJAM

Gambarajah 3.4 mikrometer tajam

Ia digunakan untuk mengambil ukuran pada bahagian yang sempit dimana permukaan             ukuran pada spindal dan anvil terlalu besar saiznya berbanding permukaan ukuran pada             benda kerja yang diukur.

3.5 MIKROMETER BENTUK- V

Gambarajah 3.5 mikrometer bentuk v

Sesuai untuk membuat pemeriksaan pada tap. Terdapat dalam dua sudut anvil iaitu 60° 

dan 108°. Sudut anvil 60° digunakan untuk tap yang mempunyai 3 ‘flute’ dan sudut anvil

108°  digunakan untuk tap yang mempunyai 5 ‘flute’.

3.6  MIKROMETER TOLOK DALAM

Gambarajah 3.6 mikrometer tolok dalam

Ia digunakan untuk mengukur kedalaman lubang atau lurah pada benda kerja dan juga               boleh digunakan untuk mengukur ketinggian. Jarak pengukuran dikira dari permukaan               rata kepada satu titik yang dikehendaki pada permukaan dalam benda kerja.

3.7 MIKROMETER DALAM

          Digunakan untuk mengukur bahagian dalam pada benda kerja seperti diameter dalam     lubang, lebar lurah dan sebagainya. Terdapat dalam tiga jenis iaitu;

a.    Mikrometer dalam (inside micrometer)

b.    Mikrometer dalam jenis angkup (caliper type inside micrometer)

c.    Holtest

Gambarajah 3.7 mikrometer dalam

Mikrometer jenis ini mempunyai ‘rod’ yang berbeza saiz. Penggunaan rod yang berbagai 

saiz ini bergantung kepada saiz diameter dalam lubang yang perlu diukur. Pada permukaanbahagian hujung rod terdapat tip karbida untuk mengelakkan daripada kehausan

3.8 MIKROMETER DALAM JENIS ANGKUP

Gambarajah 3.8 mikrometer dalam jenis angkup

Ia mempunyai angkup pada kedua - dua bahagian anvil dan spindal.mikrometer ini sangat

sesuai mengukur lurah yang kecil

4.0 CONTOH BACAAN MIKROMETER

Gambarajah 4.0 bacaan mikrometer

•            Contoh 1

-            Baca pada thimble = 15 x 0.01 mm

                                               = 0.15 mm

-            Jumlah bacaan        = 8.00 mm + 0 + 0.15 mm

                                               = 8.15 mm

•            Contoh 2

-            Bacaan pada sleeve = 26.00 mm x 0.01mm

-            Bacaan pada thimble = 0.26 mm

-            Jumlah bacaan 5.76 mm

5.0  PENJAGAAN MIKROMETER

Penjagaan mikrometer sangat penting supaya ketepatannya tidak berkurang dari                     semasa ke semasa dan tidak cepat rosak. Langkah- langkah penjagaan mikrometer                 adalah seperti berikut;

1. Pastikan ia sentiasa berada dalam keadaan bersih. Simpan di tempat yang selamat dan      bersihkan sebelum dan selepas menggunakannya.
2. Elakkan daripada memutar terlalu kuat pada penganjak halus semasa membuat pengukuran. Ini untuk mengelakkan keroskan pada penganjak halus tersebut dan juga permukaan spindal dan anvil.
3. Bersihkan permukaan spindal dan anvil sebelum dan selepas menggunakannya dengan cara menggosok kain lembut atau kertas nipis diantara permukaan spindal dan anvil yang hampir rapat.
4. Periksa ketepatan skala pada mikrometer dengan merapatkan spindal kepada anvil secara perlahan- lahan dan pastikan garisan ‘0’ pada jidal sejajar dengan garisan rujukan pada laras. Ini juga boleh dilakukan dengan menggunakan ‘gauge block’ yang bersaiz tertentu contohnya 10mm dan pastikan bacaan pada mikrometer juga 10mm.
5. Sebelum menyimpan mikrometer, pastikan spindal dan anvil dijarakkan sedikit untuk mengelakkan kerosakan pada kedua- dua permukaan akibat daripada pengembangan haba.
6. Sebelum meletakkan spindal dan anvil, pada permukaan benda kerja yang hendak di ukur,biarkan spindal dibuka lebih sedikit daripada ukuran sebenar pada  benda kerja. Kaedah ini dilakukan dengan cara  memusingkan jidal menggunakan tapak tangan dan BUKAN dengan cara memusingkan penganjak halus mikrometer tersebut.
7. Jangan pusing bingkai mikrometer dengan cara memegang jidal kerana akan merosakkan bebenang.